Gạo Tám Xoan vẫn chờ cơ chế

Hiệp hội gạo tám Xoan Hải Hậu (Nam Định) vừa có văn bản đề nghị Cục Sở hữu trí tuệ VN chính thức công nhận, bảo hộ tên gọi xuất xứ gạo tám Xoan. Đây cũng là bước khởi đầu cho việc xây dựng thương hiệu mặt hàng gạo Việt Nam.

Lâu nay, gạo Việt Nam được xuất khẩu chủ yếu xuất vào các thị trường tiêu dùng đòi hỏi thấp và khả năng tiêu thụ hạn chế như châu Á, Trung Đông, châu Phi... Điều này không có nghĩa là gạo của Việt Nam kém ngon, mà vì không có thương hiệu nên người dùng các nước không biết đến.

Tiến sỹ Đào Thế Anh, Trưởng Bộ môn Hệ thống nông nghiệp thuộc Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam cho biết, cùng với sự trợ giúp khoa học của các viện nghiên cứu đầu ngành ở châu Âu, Viện đang tiến hành xây dựng tên gọi xuất xứ (AOD) có bảo hộ trên toàn thế giới cho gạo tám xoan Hải Hậu.

Tên gọi xuất xứ hàng hóa là một khái niệm rất mới đối với sản phẩm nông sản, đến nay ở Việt Nam chưa có một nông sản nào có thương hiệu được nhà nước bảo hộ trên thị trường. Những sản phẩm đã nổi tiếng trên thị trường như nước mắm Phú Quốc, Chè San tuyết Mộc Châu... cũng mới chỉ được đăng bạ chứ chưa được bảo hộ trên thị trường.

Khi quyết định tiến hành hoạt động này, chúng tôi cũng đã xác định đây là một lĩnh vực rất mới ở Việt Nam và đòi hỏi rất nhiều cố gắng, công sức thì mới có thể đạt được mục tiêu cuối cùng: Gạo tám Xoan được bảo hộ với hình thức tên gọi xuất xứ”, ông Đào Thế Anh nói.

Theo kỹ sư Đào Đức Huấn, Viện Khoa học Nông nghiệp, việc xây dựng tên gọi cho sản phẩm là một cách làm phổ biến trên thế giới để bảo tồn các giống truyền thống, kỹ thuật bản địa và văn hóa người dân. Nếu dự án thành công, gạo tám xoan Hải Hậu sẽ là thương hiệu đầu tiên cho gạo Việt Nam.

Hiện hồ sơ xin đăng bạ và hồ sơ xin bảo hộ gạo tám xoan Hải Hậu đã được đệ trình lên Cục Sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên theo Cục Sở hữu trí tuệ thì cơ chế hiện hành cho việc đăng ký nói trên đã không còn hiệu lực từ cuối năm 2004, và cơ chế mới thì đang chờ phê duyệt. Do vậy, thời gian chờ đợi để “thương hiệu” của Hiệp hội được thông qua vẫn chưa có cấp nào trả lời cụ thể.

Trong thời gian chờ đợi cơ chế mới, trên thị trường Hà Nội, đặc biệt là tại các siêu thị, gạo tám Xoan Hải Hậu đang được bày bán tràn lan, đa số đều là các sản phẩm không hề tuân thủ các quy định của tên gọi xuất xứ. "Với điều kiện hiện nay, Hiệp hội vẫn chưa có đủ khả năng về tài chính cũng như chế tài để kiểm soát được vấn đề”, bà Hoàng Thị Nhẫn, Chủ tịch Hiệp hội gạo tám Xoan Hải Hậu nói.